25 listopada, obchodzimy Międzynarodowy Dzień Przeciwko Przemocy Wobec Kobiet. Od 29 lat tego dnia rozpoczyna się światowa kampania 16 dni Akcji Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć, która trwa aż do 10 grudnia (Międzynarodowego Dnia Praw Człowieka), dla podkreślenia, że prawa kobiet są niezbywalną i integralną częścią praw człowieka, a przemoc wobec kobiet jest łamaniem praw człowieka, a nie sprawą prywatną.

29 Kampania 16 Dni Akcji Przeciw Przemocy Ze Względu Na Płeć

Czas kampanii to skoordynowane działania na poziomie lokalnym, państwowym i międzynarodowym,ponad 2000 instytucji, organizacji pozarządowych, grup nieformalnych i osób prywatnych, w około
180 krajach na całym świecie. Wspólnym celem jest wyeliminowanie wszelkich form przemocy wobec kobiet poprzez:

• rozwój świadomości, iż przemoc ze względu na płeć stanowi pogwałcenie praw człowieka,
• wzmocnienie lokalnych struktur przeciwdziałających przemocy wobec kobiet,
• budowanie powiązań pomiędzy lokalnymi i międzynarodowymi inicjatywami na rzecz powstrzymania przemocy wobec kobiet,
• zastosowanie metod pozwalających na rozwijanie i odkrywanie nowych i skutecznych strategii,
• wzmacnianie solidarności kobiet na całym świecie, organizujących się by przeciwdziałać przemocy wobec kobiet,
• tworzenie narzędzi nacisku na rządy, aby wywiązały się z obietnic powstrzymania przemocy wobec kobiet.

Mimo wysiłków stek tysięcy kobiet i pewnej liczby mężczyzn nie doszło jeszcze do trwałych zmiansystemowych i kulturowych. Przemoc ze względu na płeć wobec kobiet nie stała się aktem powszechnie niedopuszczalnym. Dlatego Center for Women’s Global Leadership kilka lat temu opracowało nową strategię.

Od świadomości, do odpowiedzialności

Kampania 16 dni to nie tylko kampania podnoszenia świadomości, że przemoc wobec kobiet to łamanie praw człowieka. To także działania rzecznicze, wywieranie nacisku. Rządy muszą dotrzymywać swoich zobowiązań w zakresie zapewnienia praw człowieka wszystkim kobietom* i nie mogą się z nich wycofywać, ignorować ich lub czynnie łamać. Rządy ponoszą pełną odpowiedzialność za przemoc wobec kobiet i dziewczynek. Ponoszą odpowiedzialność zadyskryminację i bezkarność, które podtrzymują przemoc. Ponoszą odpowiedzialność za jej wyeliminowanie.

Od 16 dni do 365

Walka o położenie kresu przemocy ze względu na płeć wobec kobiet* powinna być kontynuowana z taką samą energią przez cały rok. Tematy, którym poświęcamy w tym roku szczególną uwagę:

• Przemoc wobec kobiet z niepełnosprawnościami
• Przemoc wobec kobiet w świecie pracy
• Przemoc w sytuacji pandemii

Sytuacja kobiet z niepełnosprawnościami i innych kobiet należących do mniejszości (ze względu na pochodzenie, status ekonomiczny, orientację seksualną, tożsamość seksualną i płciową i in.) Około jedna na pięć kobiet na świecie to kobieta z niepełnosprawnością. Każda osoba – choćby w związku z procesem starzenia się (ale także w wyniku chorób albo zdarzeń losowych) – w toku swojego życia, staje się – czasowo lub trwale – osobą z niepełnosprawnością. Kobiety z niepełnosprawnościami to my, nasze córki, matki, sąsiadki, babki, przyjaciółki, współpracownice i in. Kobiety z niepełnosprawnościami są 10 krotnie bardziej narażone na przemoc, a dyskryminacja i przemoc ze względu na płeć często są przyczyną niepełnosprawności.

Rozwiązania antyprzemocowe są niedostępne i nie uwzględniają wyzwań, przed jakimi stają te kobiety z niepełnosprawnościami, wobec których bliscy, obcy i instytucje dopuścili się przemocy. A stanowią one 80% kobiet z niepełnosprawnościami. Jednocześnie niemal nie prowadzi się działań, które koncentrowałyby się na wzmacnianiu, budowaniu poczucia sprawczości i autonomii kobiet z niepełnosprawnościami, przekazywaniu wiedzy na temat praw, w tym prawa i możliwości obrony.

Dlatego m.in. fundacja Autonomia od wielu lat podejmuje działania szczególnie skoncentrowane na zmianie sytuacji kobiet z niepełnosprawnościami. Celem jest umożliwienie życia wolnego od przemocy i zwiększenie bezpieczeństwa kobiet z niepełnosprawnościami słuchu, ruchu, wzroku i intelektualną, m.in. poprzez wykorzystanie i upowszechnianie strategii empowerment oraz narzędzia prewencji przemocy, jakim są warsztaty z samoobrony i asertywności, a także poprzez działania informacyjne i rzecznictwo. Tym kwestiom poświęcamy też szereg działań w ramach naszego projektu „Nie znaczy nie – przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnościami” i tegorocznej Kampanii 16 dni Akcji (zapraszamy m.in. na panel ekspercki: „Silniejsze i bezpieczniejsze! Jak ludzie, organizacje i instytucje mogą skuteczniej zapobiegać i reagować na przemoc wobec kobiet z niepełnosprawnościami”). Więcej informacji – m.in. na profilu FB Autonomii i stronie www.kampania16dni.pl.

Stop przemocy wobec kobiet w świecie pracy

Dzięki nowej strategii, która poszerzyła działanie kampanii, z dwutygodniowego zrywu do trwałego zaangażowania przez cały rok, inicjatorka kampanii 16 Dni Akcji – Center for Women’s Global Leadership, wykorzystała siłę kampanii 16 Dni Akcji dla globalnego celu rzecznictwa: wsparła naciski, które zaowocowały przyjęciem w czerwcu 2019 r przez ​​Międzynarodową Organizację Pracy (MOP) prawnie wiążącej konwencji, mającej na celu położenie kresu przemocy ze względu na płeć, w tym molestowaniu seksualnemu, w świecie pracy. Konwencja zawiera wytyczne dla rządów, pracodawców i związków zawodowych, jak identyfikować i eliminować zachowania dyskryminacyjne oraz jak zajmować się dyskryminującymi skutkami nierównych stosunków władzy, które leżą u podstaw przemocy ze względu na płeć. Działania w tym obszarze stały się jeszcze ważniejsze w czasach pandemii – kiedy praca przeniosła się do domów, które dotąd były dla kobiet najbardziej niebezpiecznymi miejscami. Wiemy, że skala przemocy w rodzinie w czasach pandemii i innych kryzysów oraz izolacji, rośnie. Ta sytuacja stawia dodatkowe pytania o to, gdzie są granice pracy: dla kobiet, które wykonują nieodpłatną pracę wychowawczą, opiekuńczą i związaną z prowadzeniem gospodarstwa domowego, kobiet, które wykonują pracę w sektorach nieformalnych, w rolnictwie, i w końcu – pracę zdalną. Niestety Państwa, w tym Polska, wciąż ociągają się z ratyfikacją konwencji i temu poświęcone są kolejne działania informacyjne i rzecznicze.

Pandemia

Restrykcje dotyczące poruszania się i funkcjonowania instytucji publicznych oraz pandemia COVID-19 jako taka, pogorszyła sytuację kobiet, w szczególności kobiet z niepełnosprawnościami i/w tym starszych oraz kobiet opiekujących się i mających na utrzymaniu osoby z niepełnosprawnościami (głównie dzieci i rodziców/teściów). Kobiety są „uwięzione” w domach, przemoc w sytuacjach kryzysowych narasta, część z kobiet straciła pracę zarobkową (jeśli ją miała), ograniczony jest dostęp do służb pomocowych, ochrony zdrowia i policji. Kobiety są obarczone dodatkowymi obowiązkami w zakresie usług społecznych – opiekuńczych i wychowawczych. Kobiety z niepełnosprawnościami i kobiety starsze z powodu instytucjonalizacji często żyją w domach opieki, są izolowane i ignorowane. Domy opieki, także z powodu braku odpowiedniego finansowania przez państwo, stały się w okresie pandemii, miejscami najwyższego zagrożenia śmiercią z powodu zakażenia.

Przestrzeganie praw człowieka w stosunku do kobiet, wymaga stworzenia odpowiedniego prawa, zagwarantowania, że będzie ono wsparte skutecznymi rozwiązaniami instytucjonalnymi i organizacyjnymi, przeznaczenie wystarczających środków finansowych, systematyczne i rzetelne działania prewencyjne, edukacyjne, informacyjne, a w końcu monitorowanie realizacji prawa. To nie dzieje się w ciągu 5 lat.

Agata Teutsch – ekspertka, superwizorka, trenerka empowermentowa i antydyskryminacyjna, koordynatorka projektu “Nie znaczy nie – przeciwdziałanie przemocy wobec kobiet z niepełnosprawnościami”, wieloletnia koordynatorka Kampanii 16 Dni Akcji Przeciwko Przemocy ze względu na Płeć w Polsce, członkini zarządu fundacji Autonomia